หลงลืมตามวัย หรือ เสี่ยงเป็นโรคอัลไซเมอร์

อาการหลงลืมตามวัย (Normal Age-Related Forgetfulness) และโรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer's Disease) นั้นมีความแตกต่างกันอย่างมาก แม้ว่าทั้งสองอย่างจะเกี่ยวข้องกับความจำก็ตาม

ความแตกต่างที่สำคัญที่สุดคือ:

• การหลงลืมตามวัย เป็นเรื่องปกติที่เกิดขึ้นเมื่อสมองเริ่มเสื่อมตามอายุ แต่ไม่ได้รบกวนการใช้ชีวิตประจำวันอย่างรุนแรง

• โรคอัลไซเมอร์ เป็นโรคทางระบบประสาทที่ทำให้สมองเสื่อมอย่างต่อเนื่องและรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ จนกระทบต่อความสามารถในการใช้ชีวิตประจำวัน

โรคหลงลืมตามวัย (Normal Age-Related Forgetfulness)

โรคหลงลืมตามวัยไม่ใช่โรค แต่เป็นภาวะปกติที่เกิดขึ้นเมื่อสมองมีอายุมากขึ้นและเริ่มทำงานช้าลง ทำให้ความสามารถในการจดจำและประมวลผลข้อมูลลดลงไปบ้าง ซึ่งเป็นเรื่องธรรมชาติที่แตกต่างจากโรคสมองเสื่อมอย่างสิ้นเชิง

สาเหตุของอาการหลงลืมตามวัย

อาการนี้เกิดขึ้นจากความเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาของสมองเมื่ออายุมากขึ้น ได้แก่:

• เนื้อสมองหดตัวลง: โดยเฉพาะบริเวณที่เกี่ยวข้องกับการเรียนรู้และความจำ

• การเชื่อมต่อของเซลล์ประสาทช้าลง: ทำให้การส่งสัญญาณระหว่างเซลล์สมองมีประสิทธิภาพลดลง

• ระดับฮอร์โมนและสารสื่อประสาทลดลง: สารเหล่านี้มีบทบาทสำคัญต่อความจำและการทำงานของสมอง

ลักษณะอาการที่พบ

อาการหลงลืมตามวัยไม่รุนแรงและไม่ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน โดยมักจะแสดงออกมาในรูปแบบ:

• ลืมรายละเอียดเล็กน้อย: เช่น ลืมว่าวางกุญแจไว้ที่ไหน แต่สุดท้ายก็หาเจอ

• ลืมนัดหมายเป็นครั้งคราว: แต่เมื่อมีคนช่วยเตือนก็จะนึกออก

• นึกคำพูดที่เหมาะสมไม่ออก: ต้องใช้เวลาคิดสักพักแต่สุดท้ายก็พูดออกมาได้

• ทำอะไรหลายอย่างพร้อมกันได้ยากขึ้น: เช่น คุยโทรศัพท์ไปพร้อมกับทำกับข้าว

• สามารถทำกิจกรรมที่คุ้นเคยได้ตามปกติ: เช่น ขับรถ, ทำอาหาร หรือจัดการเรื่องการเงินได้ด้วยตนเอง

โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer's disease)

สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง

โรคอัลไซเมอร์เกิดจากการสะสมของโปรตีนผิดปกติในสมองสองชนิด คือ อะไมลอยด์เบตา (Amyloid-beta) ที่ก่อตัวเป็นคราบพลัค (plaques) และ ทาว (Tau) ที่ก่อตัวเป็นปมประสาท (tangles) . การสะสมของโปรตีนเหล่านี้ทำลายเซลล์ประสาทและขัดขวางการสื่อสารระหว่างเซลล์สมอง

ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญได้แก่:

• อายุ: อายุที่มากขึ้นเป็นปัจจัยเสี่ยงหลักของโรคนี้ โดยส่วนใหญ่มักพบในผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป

• พันธุกรรม: ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคนี้มีความเสี่ยงสูงขึ้น

• วิถีชีวิตและสุขภาพ: โรคประจำตัวเช่นเบาหวาน ความดันโลหิตสูง และโรคหัวใจเพิ่มความเสี่ยงได้ นอกจากนี้ การขาดการออกกำลังกาย และภาวะซึมเศร้าก็เป็นปัจจัยเสี่ยงร่วมด้วย

อาการ

อาการของโรคอัลไซเมอร์จะค่อย ๆ พัฒนาไปตามระยะต่างๆ:

• ระยะเริ่มต้น: อาการที่พบได้บ่อยคือ ความจำเสื่อม โดยเฉพาะการลืมเรื่องที่เพิ่งเกิดขึ้น เช่น ลืมชื่อคน สิ่งของ หรือนัดหมาย นอกจากนี้ยังอาจมีปัญหาในการหาคำพูดที่เหมาะสม และความสับสนเรื่องเวลาหรือสถานที่

• ระยะกลาง: อาการจะรุนแรงขึ้น ผู้ป่วยจะเริ่มมีปัญหาในการทำกิจกรรมประจำวันง่าย ๆ เช่น การแต่งตัวหรือการเตรียมอาหาร อาจมีอาการ บุคลิกภาพเปลี่ยนไป และมีพฤติกรรมแปลกๆ เช่น เดินไปเดินมาอย่างไร้จุดหมายหรือหงุดหงิดง่าย

• ระยะสุดท้าย: อาการจะหนักมาก ผู้ป่วยจะช่วยเหลือตัวเองไม่ได้เลย ต้องพึ่งพาผู้อื่นตลอดเวลา และสูญเสียความสามารถในการสื่อสาร

📌 หากคุณหรือคนใกล้ชิดเริ่มมีอาการหลงลืมที่ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน หรือมีอาการเปลี่ยนแปลงทางบุคลิกภาพที่น่ากังวล ควรไปพบแพทย์ เพื่อรับการวินิจฉัยและวางแผนการรักษาที่เหมาะสมต่อไป